حکمرانی به نام معماری؛ چرا معماری مهم است؟

چرا معماری مهم است چون بر زندگی ما خیلی بی‌سر و صدا حکمرانی می‌کند. معماری این قدرت را دارد که هویت ما را شکل دهد.

روزگاری استادی گفته‌بود هر معماری با هر بنایی که می‌سازد دستوری صادر می‌کند که تا پایان عمر آن بنا صادق است:

اینگونه زندگی کن!

آیا بنا پیامش را تحمیل می‌کند؟

آیا می‌شود در بنا بود و از دستوراتش سرپیچید؟

آیا زمانی که روی میز ناهارخوری مجللمان را پرده‌ی کتان می‌کشیم و سفره را وسط اتاق خواب پرنور پهن می‌کنیم در حال سرپیچی از دستور بنا هستیم؟

آیا زمانی که بالش و پتو را برمی‌داریم و به جای اتاق خواب جلوی پنجره‌ی قدی پذیرایی دراز می‌کشیم نافرمان مدنی به‌شمار می‌رویم از دید معمار؟

آیا وقتی در حال ردشدن از کنار فواره و گل و درخت و باران در حیاط دلمان رفتن به نشیمن و تماشای گلهای کاغذدیواری را می‌خواهد در اندیشه‌ی شورشیم؟

جواب قطعی و همیشگی به این سوالها آسان نیست طبیعتا.

آلن دوباتن در معماری شادمانی معتقد است که دستورات بنا هست اما پیشنهاد است؛

اما من بعد از حدود سه دهه آزمون و خطا وتامل بر «قدرت معماری» به این نتیجه رسیده‌ام که زور بنا برای تاثیر بر زندگی انسان خیلی زیاد است.

این زور نامرئی و پرسش چرا معماری مهم است را مطلقا نباید دست کم گرفت.

بناهایی هستند که دستورات ضد و نقیض می‌دهند و آدم را سرگردان می‌کنند.

مثلا می‌گوید: اینجا بنشین اما ثبات و حضور را می‌برد جایی دیگر یا اصلا بیخیالشان می‌شود.

یا می‌نشینی و دلت پیش ثبات پنجره‌ی راهرو یا حتی نیمکت حیاط جا می‌‌‌‌‌‌‌‌‌ماند.

یا نمی‌نشینی و آشفته بین راه‌رفتن و کاری کردن و نهایتا خوابیدن پرسه می‌زنی!

من چه فرمانهایی داده‌ام؟

اعتراف می‌کنم که در خانه‌ای زندگی می‌کنم که حدود ۱۳ سال پیش خودم با سرخوشی فرمانهایش را صادر کردم.

اگرچه از مخاطبان گذری و نه‌چندان دقیقش دل می‌بَرد اما برای خودم به عنوان یک رعیت «گف‌دار» و حساس دل‌سپردن به خیلی از دستوراتش خوشایند نیست.

ضمن احترام به خودم و همه‌ی استادان ارزشمند معماریم اقتدا می‌کنم به پادشاهی با شنل مخمل ارغوانی و قاقم اورنگی.

پادشاهی که بلد بود چگونه دستور بدهد و دستوراتی می‌داد که قابل اجرا باشند.

مثلا به شازده‌کوچولو زمانی که خیلی خسته‌بود دستور داد که خمیازه بکشد! و برای اجابت درخواست آفتاب‌غروبش تا هنگام غروب صبر کند.

من رویایی دارم وسط این تابستان عجیب و خشک و خاموش از فرط هیاهو؛

آرزو می‌کنم در خانه‌ای که در حال ساخت ‌آنم در و دیوار و سقف و کف را جوری به پیوند با هم فرا بخوانم که جسم و روح و حال و طبیعتمان را خرم کند به فرمانهای خردمندانه‌اش.