تفکیک پسماند سالها است که دغدغه‌ی من بوده است. در این پست از سرنوشت پسماند تر ارگانیک خانگی در مدیریت پسماند خانه‌ام خواهم گفت.
تفکیک تر و خشک
در عهد جاهلیت اولی پسماندهای خانه‌ام از نظر من دو دسته‌ی کلی بودند:
• آنچه طبیعی است و تجزیه‌شدنی یعنی همان پسماند ارگانیک خانگی که چالشان می‌کردم.
• آنچه مصنوعی است و به تصور اشتباه من تماما قابل بازیافت. پسماندی که هر هفته آن را به ماشین ملودی تحویل می‌دادم.
(بله سالهاست که آهنگ فورالیزه‌ی بتهوون مرا و بسیاری از شهروندان ایرانی را یاد آشغالها می‌اندازد.)
حالا با افزایش آگاهیم دورنریز یا پسماند خانه به چندین و چند بخش تفکیک می‌شود. چرا؟ چون دانسته‌ام که:
اولا همه‌ی مواد ارگانیک، بهترین سرنوشتشان و مسیر بهینه‌ی بازگشتشان به چرخه‌ی طبیعت چال‌شدن در خاک نیست.
ثانیا همه‌ی مواد مصنوعی قابل بازیافت نیستند.
بنابراین هرچقدر بیشتر و دقیقتر و حساب‌شده‌تر تفکیک کنم می‌توانم به خوش‌عاقبتی‌اش امیدوارتر باشم.
سبک شخصی من در تفکیک پسماند
من پسماندهای طبیعی خانه را در شش بخش تفکیک می‌کنم تا هر کدام به بهترین شکلی که فعلا برایم قابل تشخیص است عاقبت‌بخیر شوند.
- 1. مواد داخل تفاله‌گیر سینک شامل تفاله‌ی دمنوشها و بخشهای پوسیده و بویناک میوه‌ها و احیانا سوخته‌ی نان و غذاها. این مواد در گلدان کوچکی که زیر سینک است به کمپوست تبدیل می‌شوند. مراحل انجام کار را در این ویدیو توضیح داده‌ام.
- 2. پوست و سایر بقایای نرم میوه و سبزی. این مورد در سبد یا سینی فلزی در معرض آفتاب خشک می‌شوند. در این پست درباره‌ی خشک کردن توضیح داده‌ام و چند نمونه را معرفی کرده‌ام. بقایای خشک‌شده بدون کپک، غذای مناسبی برای چهارپایان به شمار می‌رود. در شهر یزد این محصول را پوسماند نامیده‌ایم و در قالب طرح مهربان با آب و خاک به دامداری می‌رسانیم.
- 3. استخوان مرغ و … این پسماند را هم جداگانه رطوبت گیری می‌کنم و آن را هم به دامداری تحویل می‌دهیم. دامدار استخوانها را در کف مرغدانی می‌ریزد تا نقش سنگریزه را در خوراک آنها ایفا کند.
- 4. هسته‌ی میوه‌های مختلف. هسته‌ها را جدا می‌کنم چون نمی‌تواند بصورت خردنشده خوراک دام باشد و من فعلا امکان خردکردنش را ندارم. آنها را به همراهی پوست خشک گردو و بادام به دامداری تحویل می‌دهیم تا به عنوان سوخت استفاده شود. البته گویا این الام هم اگر خرد شود به عنوان کنستانتره قابل استفاده در غذای دام است (تایید نشده هنوز)
- 5. هسته‌ی خرما. اوایل چالش می‌کردم اما سبزشدنش و بعد تلاش برای ریشه‌کن کردنش به عنوان علف هرز برایم آزاردهنده بود. حالا این هسته را جداگانه نگه می‌دارم چون مصارف غذایی متعددی برایش برشمرده می‌شود. از نان و شیرینی تا قهوه و دمنوش. هنوز نتوانسته‌ام کاری با آن بکنم اما فعلا جداگانه نگهش داشته‌ام.
- 6. پوست تخم‌مرغ. آن را هم جداگانه تحویل دامدار می‌دهیم که گویا به عنوان مکمل غذای طیور کاربرد دارد.
به این ترتیب هیچ گونه از پسماندهای ارگانیک در خانه‌ی ما به عنوان دورریز به کوه زباله‌ی حاشیه‌ی شهر اضافه نمی‌شود.
در پستهای آتی درباره‌ی بازیافت و نحوه‌ی تفکیک پسماندهای مصنوعی هم خواهم نوشت.